REZYLIENCJA VS. ODPORNOŚĆ PSYCHICZNA

Kiedy stajemy w obliczu wyzwań życiowych, stresu zawodowego, a nawet traumatycznych doświadczeń, nasza zdolność do radzenia sobie z tymi trudnościami staje się znacząca.

Dwa pojęcia często pojawiające się w kontekście radzenia sobie ze stresem i adaptacji to rezyliencja oraz odporność psychiczna. Chociaż na pierwszy rzut oka mogą wydawać się podobne, różnice między nimi są istotne zarówno z teoretycznego, jak i praktycznego punktu widzenia. Zrozumienie tych różnic jest kluczowe, aby skutecznie pracować nad własnym rozwojem i lepiej wspierać innych w trudnych momentach życia.

Definicje te są fundamentem w budowaniu osobistej efektywności oraz zdolności do przetrwania w obliczu przeciwności losu. Rezyliencja i odporność psychiczna nie są tylko modnymi terminami, ale realnymi umiejętnościami, które można rozwijać i które mają bezpośredni wpływ na nasze codzienne życie. W czasach nieustannie rosnącej presji w pracy, rosnącej niepewności ekonomicznej oraz coraz bardziej złożonych wyzwań społecznych, posiadanie tych umiejętności staje się kluczowym elementem zdrowia psychicznego.

Rozróżnienie między rezyliencją, a odpornością psychiczną pomaga lepiej zrozumieć, jak możemy reagować na różne rodzaje stresorów oraz w jaki sposób możemy budować swoją wewnętrzną siłę. Podczas gdy rezyliencja odnosi się do zdolności do regeneracji i adaptacji, odporność psychiczna koncentruje się na utrzymaniu stabilności emocjonalnej i skuteczności działania nawet w najbardziej wymagających sytuacjach. Oba te aspekty są niezbędne w budowaniu trwałej i efektywnej strategii radzenia sobie z wyzwaniami, ale wymagają od nas różnych podejść i narzędzi.

Dzięki głębszemu zrozumieniu tych dwóch pojęć, możemy nie tylko lepiej zidentyfikować własne mocne i słabe strony, ale także skuteczniej wspierać innych w ich procesie radzenia sobie z trudnościami. To z kolei prowadzi do bardziej świadomego i zrównoważonego podejścia do życia, w którym zarówno wyzwania, jak i sukcesy stają się integralnymi elementami rozwoju osobistego. Rezyliencja i odporność psychiczna to nie tylko cechy indywidualne, ale także społecznie znaczące umiejętności, które mogą wpływać na jakość naszego życia oraz relacji z innymi.

REZYLIENCJA TO ELASTYCZNOŚĆ I ADAPTACJA

Rezyliencja (ang. resilience) to pojęcie, które zyskało na popularności w ostatnich dekadach, szczególnie w kontekście psychologii pozytywnej. Wywodzi się z łacińskiego słowa resilire, co oznacza „odskakiwać” lub „odbijać się”. W psychologii termin ten odnosi się do zdolności jednostki do powrotu do równowagi po doświadczeniach stresujących, traumatycznych lub wymagających adaptacji.

KLUCZOWE ASPEKTY REZYLIENCJI

Adaptacyjność. Osoby rezylientne potrafią elastycznie dostosować się do zmieniających się warunków, nawet jeśli są one bardzo trudne. Nie oznacza to, że nie odczuwają stresu, lecz raczej że potrafią z nim skutecznie sobie radzić i nie pozwalają, aby długotrwale wpływał na ich funkcjonowanie.

Regeneracja po kryzysie. Rezyliencja nie tylko umożliwia przetrwanie trudnych sytuacji, ale także powrót do wcześniejszego poziomu funkcjonowania, a nawet rozwój po przezwyciężeniu kryzysu. Badania wskazują, że osoby o wysokiej rezyliencji często uczą się na swoich doświadczeniach i wzmacniają się dzięki nim.

Czynniki ochronne. Według badań Emmy Werner i Ruth Smith, które prowadziły długoterminowe badania na temat rezyliencji wśród dzieci z Hawajów, czynniki takie jak wsparcie społeczne, pozytywne relacje, a także wewnętrzne zasoby emocjonalne i poznawcze są kluczowe dla rozwijania rezyliencji .

ODPORNOŚĆ PSYCHICZNA TO SIŁA I STABILNOŚĆ

Odporność psychiczna (ang. mental toughness) to pojęcie często używane w kontekście sportu, wojskowości, biznesu oraz środowisk o wysokiej presji. Odnosi się do zdolności, do utrzymywania wysokiego poziomu funkcjonowania mimo stresu, presji czy przeciwności losu. Osoby o wysokiej odporności psychicznej potrafią utrzymać stabilność emocjonalną, jasność umysłu i decyzyjność nawet w najbardziej wymagających warunkach.

KLUCZOWE ASPEKTY ODPORNOŚCI PSYCHICZNEJ

Kontrola. Osoby odporne psychicznie charakteryzują się silnym poczuciem kontroli nad swoim życiem i reakcjami. Nawet w obliczu stresu potrafią zachować spokój i podejmować racjonalne decyzje.

Zaangażowanie. Charakteryzuje je wysoki poziom zaangażowania i determinacji w dążeniu do celów, co sprawia, że są mniej skłonne do poddawania się pod presją.

Pewność siebie. Odporność psychiczna wiąże się także z wysokim poziomem pewności siebie, co pozwala osobom na podejmowanie ryzykownych decyzji i wychodzenie ze strefy komfortu, nawet w obliczu trudności.

Wyzwania jako okazje. Badania prowadzone przez Clougha i Strycharczyka wskazują, że osoby odporne psychicznie postrzegają wyzwania jako szanse do rozwoju, a nie jako zagrożenie .

RÓŻNICE MIĘDZY REZYLIENCJĄ, A ODPORNOŚCIĄ PSYCHICZNĄ

Chociaż oba pojęcia odnoszą się do radzenia sobie z trudnościami, ich znaczenie i zastosowanie różnią się w kilku kluczowych aspektach:

Podejście do stresu i kryzysu:

● Rezyliencja skupia się na zdolności do adaptacji i regeneracji po trudnych doświadczeniach. Oznacza to, że osoba rezylientna może odczuwać silne negatywne emocje, ale jest w stanie się po nich podnieść i odzyskać równowagę.

● Odporność psychiczna natomiast koncentruje się na zdolności do utrzymania stabilności emocjonalnej i wysokiego poziomu funkcjonowania w obliczu stresu. Osoby odporne psychicznie są w stanie działać efektywnie, nawet gdy presja osiąga wysoki poziom.

Elastyczność vs. Siła:

● Rezyliencja jest bardziej związana z elastycznością i zdolnością do adaptacji, podczas gdy

● Odporność psychiczna jest bardziej związana z siłą i zdolnością do przetrwania w trudnych warunkach bez utraty efektywności.

Kontekst zastosowania:

● Rezyliencja jest często omawiana w kontekście długoterminowych wyzwań, takich jak radzenie sobie z żałobą, chroniczną chorobą czy innymi trudnościami życiowymi.

● Odporność psychiczna jest bardziej związana z sytuacjami, które wymagają natychmiastowej reakcji i utrzymania efektywności, jak na przykład w sytuacjach sportowych, biznesowych czy wojskowych.

JAK ROZWIJAĆ REZYLIENCJĘ I ODPORNOŚĆ PSYCHICZNĄ?

Rozwijanie zarówno rezyliencji, jak i odporności psychicznej może przynieść znaczące korzyści w życiu osobistym i zawodowym. Najlepiej skorzystać ze wsparcia trenera mentalnego, trenera odporności psychicznej tudzież psychologa specjalizującego się w tym zakresie. Jeśli natomiast działamy w pojedynkę i nie możemy sobie pozwolić na specjalistyczną konsultację i wsparcie, warto zastosować kilka prostych i praktycznych wskazówek i nawyków:

Budowanie sieci wsparcia. Wspierające relacje z rodziną, przyjaciółmi i kolegami z pracy mogą znacząco wpłynąć na naszą zdolność do radzenia sobie z trudnościami. Regularne budowanie i pielęgnowanie tych relacji zwiększa zasoby rezyliencji.

Nauka umiejętności zarządzania stresem. Techniki takie jak mindfulness, medytacja czy regularna aktywność fizyczna mogą pomóc w zarządzaniu stresem i zwiększaniu odporności psychicznej. Badania pokazują, że praktyki te mogą obniżać poziom kortyzolu, hormonu stresu, co przyczynia się do lepszej reakcji na trudne sytuacje.

Praca nad poczuciem kontroli. Rozwijanie umiejętności zarządzania swoimi reakcjami emocjonalnymi oraz podejmowania świadomych decyzji w sytuacjach trudnych jest kluczowe dla budowania odporności psychicznej.

Uczenie się na błędach i porażkach. Podejście do porażek jako okazji do nauki, a nie końca świata, jest jednym z fundamentów rozwijania zarówno rezyliencji, jak i odporności psychicznej.

PODSUMOWANIE I KLUCZOWE WNIOSKI

Teraz widzisz, że zrozumienie różnicy między rezyliencją, a odpornością psychiczną ma znaczenie. Rezyliencja to zdolność do adaptacji i powrotu do równowagi po trudnych doświadczeniach, podczas gdy odporność psychiczna to bardziej złożona umiejętność utrzymania stabilności i efektywności pod presją czy w życiu.

Oba te pojęcia, choć różne, są niezwykle ważne w budowaniu psychologicznej siły i zdolności do radzenia sobie z przeciwnościami losu. Warto pracować nad tymi aspektami, aby w pełni wykorzystać swoje możliwości w życiu zawodowym, sportowym i osobistym.

WSPÓŁPRACA

Potrzebujesz profesjonalnego wsparcia w zakresie rozwoju mentalnego, osobistego czy umiejętności liderskich? Myślisz o zmianie, a nie wiesz jak i od czego zacząć? Stoisz w miejscu i boisz się zrobić kolejny? A może po prostu chcesz w końcu zacząć robić to, co od lat pozostaje tylko w sferze Twoich marzeń? Chcesz osiągać niezwykłe cele? Nie czekaj – weź życie w swoje ręce!

Zapraszam do współpracy!

Pracuję w biznesie, sporcie, modelingu, z ludźmi mediów, estrady… i nie tylko. Jestem Certyfikowaną Trenerką Mentalną i Trenerką Odporności Psychicznej, Trenerką Biznesu w zakresie Kompetencji Ludzkich, Specjalistą Psychologii Sportu i Mistrzostwa. Mentorką towarzyszącą w głębokiej zmianie osobistej.

Specjalizuję się treningu mentalnym, psychologii performance oraz rozwoju umiejętności liderskich. Maksymalizuję potencjał, oswajam wewnętrznych sabotażystów i pomagam osiągać niezwykłe cele, niezwykłym ludziom.

Napisz do mnie!

Ⓜ️ hello@magdalenazapadka.com

🌐 www.magdalenazapadka.com

MENTAL PRO • Magdalena Zapadka • Trener Mentalny • Trening Mentalny • Trener Biznesu People Skills • Performance Power Skills Mentor • Rozwój Osobisty • Odporność Psychiczna • Wewnętrzna Siła • Emocje • Stres • Presja • Psychologia Sportu i Biznesu • FRIS • Przywództwo • Zarządzanie Talentami • Budowanie Zespołu • Sukces • Psychologia Mistrzostwa • Potencjał • Komunikacja • Mindset • MTQ Family Group – MTQ48 MTQ48 PLUS MTQ48 SPORT • Nawyki • Nastawienie • Pewność Siebie • Komunikacja • Asertywność • Rozwój • Szkolenia • Transformacja • CEO • Lider

Śmiało, możesz udostępnić artykuł na swoich SM⤵️