Co znajdziesz w artykule?
Sport jest piękny, wymagający, daje szczęście, czasem jest zabawny, a czasem potrafi stresować i nieźle dać w kość. Życie sportowców jest przeplatane wzlotami i upadkami, spektakularnymi sukcesami i bolesnymi porażkami. Odzyskiwanie siebie po niepowodzeniach oraz nieustanne działanie w obliczu przeciwności są ważnymi i niezmiennymi jego elementami.
Pomimo, iż trening mentalny i psychologia nie są nowymi zagadnieniami i niby powszechnie wiadomo, że najlepsi sportowcy dzięki temu odnoszą sukcesy, nadal pojawia się wiele pytań w tym temacie. Jest to oczywiście całkiem naturalne, nie każdy musi się tym zakresem interesować czy mieć pełną jasność co do tego, czym to tak naprawdę jest. Często zadawane są mi pytania dotyczące tego, czym się zajmuje trener przygotowania mentalnego? Jaki zakres działań i odpowiedzialności obejmuje dziedzina psychologii sportu i treningu mentalnego, będąca jednocześnie jedną z moich kluczowych specjalizacji zawodowych? Komu i w czym ta dziedzina pomaga?
Zebrałam kilka istotnych pytań, na które warto znać odpowiedź i na które w kilku słowach odpowiem w tym artykule.
CZYM JEST PSYCHOLOGIA SPORTU?
To interdyscyplina zajmująca się czynnikami psychologicznymi, które mogą wpływać i wpływają na wyniki sportowe oraz tym, jak uczestnictwo w sporcie i ćwiczeniach fizycznych, mogą wpływać na samopoczucie psychiczne i fizyczne człowieka. Specjaliści tej dziedziny pomagają w znalezieniu najlepszych metod i technik oraz wiedzy, w jaki sposób wykorzystać psychologię do optymalizacji wyników sportowych, jak wykorzystać odpowiednie ćwiczenia do poprawy nastroju czy obniżenia poziomu stresu.
Specjaliści psychologii sportu uczą strategii poznawczych i behawioralnych, aby pomóc zawodnikom poprawić ich doświadczenia, wyniki i utrzymać dobre samopoczucie psychiczne podczas uprawiania sportu, ale nie tylko.
Trener Mentalny w sporcie, może pomóc w poprawie wydajności, wytrwałości, radzeniu sobie ze stresem, kontroli lęku lub budowaniu odporności psychicznej. Może także pomóc podczas rehabilitacji kontuzji, powrocie do startów i funkcjonowaniu w społeczności po dłuższej przerwie czy odizolowaniu, w budowaniu zespołu, wypaleniu zawodowym czy zmianie ścieżki kariery lub życia.
CZYM JEST TRENING MENTALNY?
Trening mentalny, zwany także treningiem psychologicznym to proces rozwoju i nauki konkretnych umiejętności mentalnych, postaw i zachowań. Dzięki ukierunkowanym i odpowiednio dobranym metodom czy ćwiczeniom, ale przede wszystkim praktycznemu zastosowaniu psychologii oddziałujemy na ludzki umysł.
Pomaga w rozwoju takich „osobistych” umiejętności jak: radzenie sobie z emocjami, stresem czy lękami, rozwijanie odpowiedniego nastawienia, wzmacnianie koncentracji uwagi, wyznaczanie i realizowanie celów, pewność siebie czy utrzymywanie motywacji. Poprzez naukę i odpowiednio dobrane ćwiczenia wzmacniamy głowę, budując wytrzymałość psychiczną. Z umysłem pracuje się podobnie jak z ciałem na siłowni. Z trenerem personalnym kształtuje się sylwetkę i wytrzymałość fizyczną, a z trenerem mentalnym mięsień umysłu i wytrzymałość psychiczną.
Warto zaznaczyć, że umiejętności mentalne rozwija się poprzez powtarzalność i systematyczną pracę. Tak, często jest to dłuższy proces. Dlatego też bywa, że pojedyncza próba, sporadyczne zastosowanie wybranej techniki czy ogólne szkolenie z tego zakresu nie przyniosą oczekiwanych wyników. Liczy się systematyczna, długotrwała praktyka oraz ich podtrzymywanie, gdyż tak jak w przypadku innych umiejętności, również i te mogą ulec zmianie np. osłabnąć.
JAK WYGLĄDA ROZWÓJ UMIEJĘTNOŚCI MENTALNYCH?
Proces wspólnego rozwoju i wzrostu, bo tak chyba należy nazwać tę relację, najczęściej rozpoczyna się od wstępnego spotkania, które może odbyć osobiście lub online. To czas na wspólne poznanie, podczas którego wzajemnie zadajemy kilka pytań i się poznajemy. Ważne jest wiele czynników, także tak zwana chemia czy energia międzyludzka. Ustalamy potrzeby i budujemy strategię rozwoju – plan dalszego działania. Ustalamy w tym harmonogram – jak często będziemy się spotykać, jak będą wyglądały sesje, kto będzie w nie włączony, jak będziemy mierzyć postępy itp? Następnie podczas każdego spotkania, tzw. sesji pracujemy ze sportowcem, ucząc go strategii i technik, które pomogą mu poprawić wyniki czy wzmocnić umiejętności, w których czuje deficyty. Wsparcie nie ogranicza się jednak tylko do sesji, które wyznaczyliśmy. W ramach współpracy indywidualnej, której się podejmujemy, jesteśmy do dyspozycji sportowców przez cały czas, niezależnie od tego, czy chodzi o telefon w noc przed zawodami, w czasie dnia startowego czy kiedy po prostu potrzebują tego wsparcia więcej. Nadrzędnym celem jest zapewnienie jak największej liczby narzędzi, z których mogą korzystać, aby osiągać najlepsze wyniki. Na to też liczą i tego oczekują. Jak już wspomniałam, ten proces może wymagać czasu. Wszystko zależy od zagadnienia i człowieka z którym się pracuje.
Z JAKIMI WYZWANIAMI ZGŁASZAJĄ SIĘ DO MNIE SPORTOWCY?
Sportowcy, i nie tylko, zgłaszają się do mnie naprawdę z różnych powodów, jak i z różnymi wyzwaniami. Mogę powiedzieć, że skupiamy się przede wszystkim na poprawie wyników, budowaniu świadomości i byciu bardziej konsekwentnym, rozwijaniu osobistych umiejętności i strategii, aby jeszcze lepiej radzili sobie, nie tylko podczas występów. Pracujemy także z emocjami, lękami czy pomagamy zaprzyjaźnić się ze stresem, które to, towarzyszą nam całe życie.
Trend się zmienia i dziś, w większości przypadków ludzie poszukują kontaktu i dzwonią, nie tylko gdy pojawia się problem, lecz z potrzeby rozwoju, dalszego poznawania siebie, swoich mocnych i wrażliwych stron, ponieważ chcą się zmieniać, wzmacniać i być lepsi, po prostu. Coraz częściej poza fizyczną siłą i kondycją stawiają na budowanie wytrzymałości psychicznej, chcą zrozumieć dlaczego czasem postępują tak, a nie inaczej i jak to zmienić. W tym sporo pomagam. Świadomość w tym zakresie jest coraz wyższa i ludzie wiedzą, że warto się przygotowywać na różne sytuacje, chcą się budować i „uodparniać”, a nie czekać, aż pojawi się problem. I to jest bardzo dobre podejście, które naprawdę ma sens, bo pomaga nie tylko w uzyskiwaniu lepszych wyników czy lepszego samopoczucia psychicznego, lecz wpływa bardzo na codzienne funkcjonowanie w życiu.
JAKA JEST RÓŻNICA POMIĘDZY TRENINGIEM MENTALNYM, A TERAPIĄ – PSYCHOTERAPIĄ?
Często słowa, wyrażenia i zwroty związane ze sferą mentalną kojarzone są ogólnikowo – z leczeniem zaburzeń natury psychicznej! Z rodzajem i formą pracy, która polega na terapii, diagnozie choroby czy zaburzenia ia kozetką w gabinecie. To mylny i baaaardzo ogólny zarys tego, jak pracuje się w zakresie zdrowia czy wytrzymałości psychicznej, a na pewno nie jest to obrazem treningu mentalnego, którego celem jest rozwój, wzmocnienie i wzrost. Tu nie chodzi tylko o pracę z ludźmi czy sportowcami, którzy mają problemy do rozwiązania, którzy w jakimś obszarze sobie nie radzą. W ramach rozwoju mentalnego spory nacisk kładziony jest na naukę i rozwój. Budowanie świadomości, wydajności i odporności, relacji z samym sobą, czyli np. w jaki sposób radzić sobie z presją podczas treningu czy rywalizacji, aby móc osiągać najlepsze wyniki, gdy ma to znaczenie. Jak zarządzać emocjami czy opanować stres, jak się koncentrować, itd.
Dla porównania, np. terapia polega bardziej na rozwiązywaniu głębokich problemów psychicznych, często w równoległym stosowaniu leków psychotropowych, to głęboka praca z silnymi traumami, reakcjami somatycznymi, którą może wykonywać tylko lekarz psychiatra.
Nie należy, więc zakładać, że jeśli ktoś podejmuje współpracę z psychologiem sportu czy trenerem mentalnym, to dlatego, że coś jest z nim nie tak i potrzebuje pomocy w zakresie poprawy zdrowia psychicznego. Owszem, bywa i tak, lecz większość takich przypadków poddaje się konsultacji psychologa klinicznego czy psychiatry, a nie treningowi. Rozwój mentalny to doskonalenie umiejętności, nauka i budowanie siebie, ćwiczenia i techniki wzmacniające głowę i ciało, aby zyskać przewagę nad umysłem i konkurencją.
I tu naprawdę nie chodzi tylko o koncentrowanie się na złych rzeczach, czyli tych wymagających poprawy – może to obejmować na przykład pracę w celu przeanalizowania tego, co zrobiło się dobrze, jak może dalej się doskonalić, co kontynuować bo działa, a co wyeliminować bo nie przynosi takich efektów, jakich się spodziewaliśmy. Chodzi o rozwój! Pomagamy w pogłębianiu świadomości i nauczaniu umiejętności do wykorzystania podczas startów i występów, aby pomóc sportowcom w wielu innych wartych zauważenia obszarach, nie tylko tych, z którymi się borykają czy czują się słabsi.
Jesteśmy tą dodatkową osobą w ich życiu czy drużynie, która ma ich słuchać i wspierać w treningu i przygotowaniach do zawodów. Która ma pomóc w odkrywaniu i wzmacnianiu siebie, mentalnie i nie tylko.
Z KIM PRACUJE TRENER PRZYGOTOWANIA MENTALNEGO?
Dobry trener przygotowania mentalnego może pracować niemalże z każdym, nie tylko w sporcie. Tu chodzi przede wszystkim o rozwój i budowanie umiejętności umysłowych człowieka. Czy może to czasem zaszkodzić? Raczej nie, jeśli już to w przypadku niepoprawnego doboru metod czy narzędzi można nie uzyskać zamierzonych efektów, co przedłużając proces może budzić frustracje i niezadowolenie szkolącego się.
Najlepsze efekty przynosi nauka i rozwój u osób, które same tego chcą i same się zgłaszają. Zdarza się tak, że trener sportu lub przełożony z obszaru biznesowego zamawiają szkolenie czy sesje indywidualne dla swoich podopiecznych. Dla osób, które wcale nie mają przekonania do metod, wiedzy i pracy z takim specjalistą. Naturalne, więc będzie, że większych efektów nie należy się spodziewać. To niech go/ją pani przekona! Nie. Nasza rola nie polega na przekonywaniu czy zmuszaniu kogokolwiek, do czegokolwiek. Jeżeli sami zainteresowani nie wyrażają chęci, nie należy nikogo zmuszać. Praca w tym zakresie powinna być w pełni dobrowolna i wynikać z potrzeby i chęci osoby, która się z tym zgłasza
Zaangażowanie w swój rozwój specjalisty z zakresu psychologii sportu czy treningu mentalnego może pomóc w wielu dziedzinach i przynieść ogrom korzyści, nie tylko sportowcom. Niektóre obszary do pracy są uniwersalne i dotyczą każdego człowieka, bez względu na dziedzinę działania czy społeczność w której funkcjonuje. Umiejętności, które warto wzmacniać i przy których rozwoju pomagam niemalże każdemu, to: pomoc przy opanowaniu lęków, zmniejszeniu i zrozumieniu stresu, wzmocnieniu pewności siebie, poprawy skupienia i koncentracji, wyznaczanie realistycznych celów i kierowanie uwagi na rzeczy właściwe, motywacja. Pomoc w budowaniu zaufanie i wiary w siebie, budowanie odpowiedniego nastawienia czy nauka strategii i technik, dzięki którym można osiągać lepsze wyniki pod presją i wyzwolić pełnię posiadanego potencjału.
W ramach tej można pracować ze sportowcami, w każdej dziedzinie, zarówno z zawodowcami jak i amatorami. Niektórzy nadal twierdzą, że ta wiedza bardziej się przydaje w przypadku tych bardziej ekstremalnych i wyczynowych kategorii, gdzie poziom presji jest wyższy, lecz techniki i metody psychologii mogą w znacznym stopniu wspierać czy poprawiać wyniki i samopoczucie każdego człowieka. Pracowałam z wieloma sportowcom, managerami, osobami prywatnymi. Z młodszymi i bardziej doświadczonymi, z piłkarzami, hokeistami, kierowcami sportów motorowych, także ludźmi ze świata biznesu czy polityki. Owszem idziemy w wąską specjalizację i jest to dobry kierunek, lecz większość narzędzi, którymi pracujemy jest wciąż na tyle uniwersalnych, że można je zastosować i dostosować do każdego zdrowego i chcącego się rozwijać człowieka.
Co jest bardzo istotne w naszej pracy? Poza przygotowaniem merytorycznym, bardzo ważne są poufność i zaufanie! Odnosi się to do praktyków, którzy nie mogą i nie ujawniają tożsamości swoich klientów, ani tematów które są poruszane – z czym przyszli i z czym się borykają. Nie można tego robić! Są to dane osobiste klienta i to on sam może zadecydować czy chce, aby to było dostępne i inni wiedzieli z kim pracujemy, czy nie. Bez zgody sportowca, przedsiębiorcy czy klienta indywidualnego nie można nam nigdzie wspominać z kim pracujemy.
CZY MOŻNA FUNKCJONOWAĆ W SPORCIE BEZ PSYCHOLOGII?
Oczywiście! Tak, jak w każdym innym aspekcie życia, możemy funkcjonować bez psychologii czy pomocy psychologa, ale…
Można funkcjonować w sporcie, jak i biznesie bez wsparcia psychologicznego, lecz nie da się funkcjonować bez rozwoju mentalnego. Aby osiągać wysokie cele, szybko odbijać się po przegranych, z pewnością siebie sięgać po więcej, mierzyć się z najlepszymi – sfera mentalna powinna być nauczana, ćwiczona i nieustannie wzmacniana. Jeśli nie dla wyników, to dla lepszego samopoczucia i wyższej świadomości siebie, aby czuć się ze sobą dobrze. Psychika naprawdę potrafi sprawić sporo kłopotów, w najmniej spodziewanych momentach. Warto, więc zaufać komuś, kto jest o krok dalej i wie jak nam pomóc.
JAKICH MOŻNA SIĘ SPODZIEWAĆ EFEKTÓW I JAK DŁUGO SIĘ NA NIE CZEKA?
Nie można zdefiniować sukcesu zawodnika czy drużyny poprzez osiągnięcie celu wynikowego w treningu mentalnym. Dlaczego? Bo trening mentalny jest tylko jednym z wielu czynników, który może mieć wpływ na efekt końcowy. Podnosi szanse tak samo jak odpowiednie przygotowanie fizyczne, strategiczne, dieta czy przygotowanie techniczne. Nie ma także jednoznacznej odpowiedzi w kwestii czasu, jaki należy przeznaczyć na rozwój w tym zakresie. Dlaczego? Bo każdy człowiek jest inny, w różny sposób czy różnym tempie będzie przyswajał pewne rzeczy, ma różne doświadczenia, nawyki czy budowę ciała. Nie da się także z góry określić ile spotkań będzie potrzebnych, aby można było powiedzieć, że cel został osiągnięty.
Przede wszystkim sportowcy muszą chcieć samodzielnie ćwiczyć i wzmacniać swoją mentalność, aby zobaczyć wyniki. Specjaliści psychologii sportu i rozwoju mentalnego nie są magikami i nie zamienią nikogo w złotego mistrza. Dostarczają wiedzę i zasoby, z których można korzystać, aby w pełni wykorzystać swoje umiejętności. Ważne, aby mieć świadomość, że trening umysłu jest podobny do treningu fizycznego. Nie można opanować umiejętności fizycznych w jeden dzień – potrzeba sporo praktyki, aby osiągnąć sukces – umiejętności umysłowe działają w ten sam sposób. Biorąc to pod uwagę, niektórzy sportowcy będą potrzebowali kilku sesji treningu mentalnego, aby dotrzeć tam, gdzie chcą, podczas gdy inni będą tego czasu potrzebowali znacznie więcej.
CZY MÓJ TRENER DOWIE SIĘ O TYM, O CZYM ROZMAWIAMY?
Rolą trenera mentalnego jest przede wszystkim wspierać sportowca jako człowieka. Ta współpraca musi opierać się na pełnym zaufaniu i gwarantować bezpieczeństwo, obu stronom.
Pomimo, iż szczere rozmowy, dzielenie się wiedzą o sobie, troskami czy planami z trenerem powinno być naturalne i przynosić tylko korzyść dla sportowca to, bywa różnie, spotykamy się z różnymi sytuacjami. Dlatego też, wszystko to, o czym rozmawiamy, nad czym pracujemy, jest poufne i zostaje między nami. Współpraca i pozyskiwane informacje na linii zawodnik – trener mentalny lub psycholog są w pełni poufne i nie można ich przekazywać dalej, nawet trenerowi. Wyjątki stanowią sytuacje w których uczestnik wyraża na to zgodę lub sam ujawnia te informacje. Troszkę inaczej odbywa się ta współpraca w przypadku dzieci, gdzie należ jeszcze zwrócić uwagę na włączenie rodziców.
To czy trener powinien „coś” wiedzieć, ustalamy bezpośrednio z zawodnikiem i tego się trzymamy. Niezależnie od formy pracy, czy to z drużyną czy pojedynczym zawodnikiem – to zawodnik, jego komfort psychiczny, rozwój i potrzeby są dla nas najważniejsze. Finalnie to są osoby, dla których i z którymi głównie pracujemy. Trener posiada tyle informacji, ile otrzyma od swoich sportowców, bądź ile sam zaobserwuje w ich postawach, wynikach czy zachowaniach.
SKĄD MAM WIEDZIEĆ, ŻE POTRZEBUJĘ ROZPOCZĄĆ WSPÓŁPRACĘ Z TRENEREM MENTALNYM?
Jeśli o tym myślisz i zaczynasz się zastanawiać, to może oznaczać, że już czas. Każdy, kto czuje, że może być jeszcze lepszy, chce zoptymalizować swoje wyniki, zacząć wykorzystywać w pełni swój potencjał, warto, aby rozpoczął prace nad sobą w ramach rozwoju mentalnego. Po co czekać?
Jesteś sportowce? Zastanów się nad poniższymi stwierdzeniami i pytaniami:
Nie jestem zadowolony ze stanu i sytuacji, w których obecnie się znajduję!
Chcę być jeszcze lepszy w tym, co robię!
Zmagam się z brakiem pewności siebie!
Chcę być bardziej powtarzalny, w najlepszych obszarach, które mam!
Chcę być bardziej odporny psychicznie!
Chce przestać marzyć, a w końcu zacząć działać i osiągać!
Chcę mieć lepsze relacje z innymi i samym sobą!
Odczuwam strach i niepokój przed zawodami lub w ich trakcie!
Nie mam pewności, jakie cele należy postawić na treningi i zawody!
Zdarza się, że nie mogę znaleźć motywacji do treningu!
Zdarza się, że myślę negatywnie, gdy czuję zmęczenie podczas treningu lub zawodów!
Czasem czuję się przytłoczony koniecznością zrównoważenia sportu z innymi aspektami życia!
Jesteś trenerem, managerem zespołu? Zapyta siebie czy…
Chcę, aby mój zespół osiągnął wyższą wytrzymałość psychiczną!
Chcę zbadać pomysły, jak najlepiej wykorzystać potencjał moich sportowców!
Zespół musi poprawić komunikację i angażować się w realizację wspólnego celu i budowania zespołowości!
Chcę, aby liderzy drużyny zapewniali doskonałe przywództwo i byli przykładem dla innych!
Czuję, że robię wszystko, co w mojej mocy, ale nadal nie widzę oczekiwanych rezultatów!
Mam trudności ze zrównoważeniem wszystkich stawianych wymagań!
Chcę komunikować się w prosty, bezpośredni sposób i pytać, czego zespół ode mnie oczekuję!
Wybrzmiało przy którymś stwierdzeniu TAK? To z pewnością wiele skorzystasz i wyniesiesz ze współpracy ze specjalistą w zakresie rozwoju mentalnego.
WSPÓŁPRACA
Potrzebujesz profesjonalnego wsparcia w zakresie rozwoju mentalnego, osobistego czy umiejętności liderskich? Myślisz o zmianie, a nie wiesz jak i od czego zacząć? Stoisz w miejscu i boisz się zrobić kolejny? A może po prostu chcesz w końcu zacząć robić to, co od lat pozostaje tylko w sferze Twoich marzeń? Chcesz osiągać niezwykłe cele? Nie czekaj – weź życie w swoje ręce!
Zapraszam do współpracy!
Pracuję w biznesie, sporcie, modelingu, z ludźmi mediów, estrady… i nie tylko. Jestem Certyfikowaną Trenerką Mentalną, Licencjonowaną Międzynarodową Konsultantką i Trenerką Odporności Psychicznej, Trenerką Biznesu w zakresie Kompetencji Liderskich i Społecznych, Specjalistą Psychologii Sportu i Mistrzostwa oraz Life Coach. Mentorką towarzyszącą w głębokiej zmianie osobistej.
Specjalizuję się treningu mentalnym, psychologii mistrzostwa oraz rozwoju umiejętności liderskich. Maksymalizuję potencjał, oswajam wewnętrznych sabotażystów i pomagam osiągać niezwykłe cele, niezwykłym ludziom.
Napisz do mnie!
Ⓜ️ hello@magdalenazapadka.com
🌐 www.magdalenazapadka.com
MENTAL PRO • Magdalena Zapadka • Trener Mentalny • Trening Mentalny • Trener Biznesu People Skills • Performance Power Skills Mentor • Rozwój Osobisty • Odporność Psychiczna • Wewnętrzna Siła • Emocje • Stres • Presja • Psychologia Sportu i Biznesu • FRIS • Przywództwo • Zarządzanie Talentami • Budowanie Zespołu • Sukces • Psychologia Mistrzostwa • Potencjał • Komunikacja • Mindset • MTQ Family Group – MTQ48 MTQ48 PLUS MTQ48 SPORT • Nawyki • Nastawienie • Pewność Siebie • Komunikacja • Asertywność • Rozwój • Szkolenia • Transformacja • CEO • Lider
